NATO-Rusya Konseyi 2,5 yıl sonra ilk olarak dün Brüksel’de toplandı. Toplantıda, Rusya’nın NATO’ya faaliyetlerini sınırlandırması yönündeki taleplerinde sonuca varılamadı. Gözler bugün yapılacak AGİT toplantısına çevrildi.
DIŞ HABERLER SERVİSİ
NATO ve Rusya arasında emniyet anlaşması tekliflerini taşıyan görüşme dün yapıldı. 20 yıl önce kurulan NATO-Rusya Konseyi’nin 2,5 yıllık aradan sonradan yaptığı ilk görüşme, Brüksel’in başkenti Brüksel’de gerçekleşti. NATO Genel Sekreteri John Stoltenberg başkanlığında yapılan zirveye, ittifak üyesi 30 ülkenin büyükelçilerinin tamamı katıldı. Rusya heyetinde ise Dışişleri Bakan Yardımcısı Alexander Grushko ve Savunma Bakan Yardımcısı Alexander Fomin yer aldı.
Rusya’nın, NATO’nun doğuya dürüst genişlemesinin durdurulması ve Ukrayna’nın NATO’ya aza olmasının engellenmesi gibi taleplerinin görüşüldüğü toplantıda bir karara varılamadı. Fakat her iki taraftan yapılan açıklamalarda görüşmelerin devam etmesi gerektiğine uyarı çekildi. NATO Genel Sekreteri Stoltenberg, “Benzer masanın etrafında oturup endişelerimizi dile getirmemiz kayda değer” açıklaması yaparken Rus heyetten yapılan açıklamalarda da görüşmelerin ‘olumsuz’ olsa zeka devam etmesinin istendiğine şive yapıldı.
TATBİKAT TEPKİSİNE KREMLİN’DEN YANIT
Hafta başında Cenevre’de ABD ve Rusya heyetleri aralarında yapılan görüşmenin ikinci aşaması olarak görülen Rusya-NATO zirvesi, aynı zamanda Washington ve Moskova aralarında ortak sert açıklamaların yapıldığı bir atmosferde gerçekleşti. Rusya’nın söz konusu görüşmelere batı sınırındaki dört bölgede askeri tatbikat başlatarak katılması, Beyaz Saray’ı rahatsız etti. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price’ın Rusya’yı görüşmeler öncesi bölgede gerginliği artırmakla suçlamasına Kremlin’den tepki geldi.
Kremlin Sözcüsü Dimitry Peskov dün gerçekleştirdiği basın toplantısında ABD’yi Rusya’ya karşı “kavgacı” olmakla suçladı. Peskov, “Biz, ABD’li yetkililerin yaptığı gibi tehditler, ültimatomlar yağdırmak, yüksek bir değer ödeneceği uyarısı gerçekleştirmek istemiyoruz. NATO’nun sınırlarımıza dürüst ilerlemesi, bizim görüntü açımıza kadar bizi tehdit ediyor. Biz, bütün da bunun devam etmemesi için hukuki bağlayıcı olan güvenlik garantileri istek ediyoruz” açıklaması yaptı. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Price, salı günü yaptığı açıklamada Rusya’nın Voronezh, Belgorod, Bryansk ve Smolensk bölgelerinde yaklaşık 3 bin askerle tatbikatlar başlatmasına “Rusya emniyet garantileri konusunda bir anlaşma yerine getirmek istiyorsa, Ukrayna sınırına yakın askeri tatbikatları durdurması, Rus birliklerinin kışlalarına dönmesini gerektiriyor” tepkisi vermişti.
NATO’NUN TALEPLERİ KABUL ETMESİ ZORLAMA
Rusya’nın laf konusu görüşmelerdeki esas talepleri ise NATO’nun doğuya dürüst genişlemeyi durdurması, Ukrayna’nın ittifaka aza olmayacağına ilişkin taahhütte bulunulması ve NATO’nun doğu Avrupa ülkelerine yerleştirdiği silahlar ile askeri tesislerin geri çekilmesi gibi şartlar içeriyor. Fakat NATO’nun bu talepleri kabul etmesi için ‘kuruluş amacından uzaklaşması gerektiği’ yorumu yapılıyor.
Associated Press’te (AP) Lorne Cook imzalı dün yayımlanan yazıda, konuyla ilgili “NATO’dan Ukrayna dahil üyelik planlarını durdurması ve Estonya gibi Rusya sınırlarına yakın ülkelerdeki varlığını azaltması isteniyor. Rusya ise karşılığında, ilişkilerdeki gerginliği düşük seviyede tutmayı vaat ediyor. Fakat böyle bir anlaşmanın onaylanması için NATO’nun kuruluş anlaşmasının kayda değer bir bölümünü reddetmesi gerekiyor” ifadeleri yer aldı. Yazıda, “NATO, Washington Antlaşması’nın 10’uncu maddesi uyarınca, güvenliğe katkıda bulunabilecek herhangi bir Avrupa ülkesini aza yapabilir. Rusya ise buna karşı çıkıyor. gerçi NATO, Rusya’nın teklifini görmezden gelemez. Bir Takım üyeler, Putin’in Ukrayna’ya bir işgal açmak için mazeret arıyor olabileceğinden korkuyor” yorumu yer aldı.
AGİT TOPLANTISI ÖNCESİ UKRAYNA’YA DESTEK
Rusya’nın istediği emniyet garantileri, Rusya-NATO Konseyi toplantısının gerisinde bugün Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) ülkeleri toplantısında da ele alınacak. Ukrayna heyetinin de katılacağı toplantı öncesi ABD Dışişleri Bakanı Anthony Blinken ile Ukrayna Dışişleri Bakanı Dimitro Kuleba arasında mülâkat yapıldı. Beyaz Saray’dan yapılan açıklamaya göre, Blinken görüşmede Washington’un Kiev yönetimine desteğini yineledi. Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy ise salı günü yaptığı açıklamada, Rusya’yla ihtilaf konusu olan Donbass krizini sona erdirmek için kalıcı olarak uzlaşma istediğini belirtmişti. Zelenskiy, Rusya Fransa ve Almanya liderleriyle yapılacak Normandiya Formatı zirvesinde bu kapsamda zorunlu kararların alınmasını istemişti.